Habronemiasis is een infectie veroorzaakt door Habronema spp.-wormen, parasitaire wormen die in de maag van paarden leven. Hoewel deze aandoening wereldwijd beschreven wordt, komt ze niet vaak voor. In de afgelopen jaren zijn er maar enkele gevallen geregistreerd in Nederland.
Levenscyclus
Habronema-wormen leven in de maag van het paard, waar ze eieren produceren die met de mest worden uitgescheiden. De larven kunnen vliegenmaden infecteren in paardenmest. Wanneer de maden uitgroeien tot vliegen, kunnen ze de larven afzetten op vochtige plekken op het lichaam, zoals wonden of slijmvliezen. De larven die in of rond de mond worden afgezet, worden doorgeslikt en kunnen hun levenscyclus voltooien.
Hoe ontstaat Habronemiasis dan?
Larven die op andere plaatsen worden afgezet, dringen door de huid of slijmvliezen en sterven uiteindelijk. De stervende en dode larven veroorzaken een ontstekingsreactie waarbij het lichaam probeert de larven in te kapselen. Dit resulteert in kleine bultjes die na verloop van tijd gaan zweren. Meestal worden de larven afgezet op bestaande wonden, de hoek van het oog, de oogslijmvliezen, de mondhoeken of de slijmvliezen van de geslachtsdelen.
Habronemiasis is een aandoening die veel wordt beschreven in boeken, maar eigenlijk zelden wordt waargenomen. Daarom is er nog maar weinig onderzoek naar gedaan. Waarschijnlijk speelt overgevoeligheid voor de larven een grote rol bij het ontstaan ervan. Dit betekent dat niet elk paard dat geïnfecteerd is met larven daadwerkelijk deze aandoening ontwikkelt.
Er wordt ook gedacht dat meerdere infecties waarschijnlijk nodig zijn voordat het typische beeld van de aandoening zich ontwikkelt. In het verleden kwamen we deze aandoening eigenlijk niet tegen in Nederland. De laatste jaren is er af en toe melding van gemaakt. Of dit komt door klimaatverandering of door het verminderde gebruik van ontwormingsmiddelen is niet bekend.
Behandeling en preventie
De behandeling bestaat voornamelijk uit het chirurgisch verwijderen van de ingekapselde larven. Dit wordt gecombineerd met antiparasitaire middelen en ontstekingsremmers, zowel lokaal (oogdruppels) als systemisch.
Ter preventie is het belangrijk om contact met vliegen zoveel mogelijk te vermijden. Vooral wondjes en slijmvliezen zijn kwetsbaar. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van vliegenkappen, vliegendekens en indien nodig vliegensprays. Maar ook het verwijderen van de mest uit de wei en paddock en het schoonhouden van stallen kan helpen. Maak ook waterbakken regelmatig schoon.
Het is ook belangrijk om regelmatig mestonderzoek uit te voeren en indien nodig te ontwormen. Daarnaast wordt geadviseerd om in het najaar standaard één keer te ontwormen. Het is essentieel om regelmatig mestonderzoek uit te voeren om de wormbesmetting bij paarden te monitoren en indien nodig gerichte ontwormings behandelingen toe te passen.
